فیزیوتراپی غدد لنفاوی : غدد لنفاوی غدههای کوچکی در بدن هستند که بخشی از سیستم ایمنی محسوب می شوند. احتمالا تاکنون در مورد غدد لنفاوی شنیده اید که ممکن است به علت ارتباط آن با تشخیص سرطان بوده باشد، اما همه دارای این غدد هستند و این غدد نقش مهمی را نیز در حفظ سلامتی ما ایفا می کنند. غدد لنفاوی از لحاظ علمی قسمتی از سیستم لنفاوی بشمار میآیند که شبکهای از اعضای بدن، عروق و غدد در سراسر بدن را تشکیل می دهند.
این غدد، باکتری ها، ویروس ها و دیگر مهاجمان را قبل از آنکه منجر به عفونت شوند به دام می اندازد. غدد لنفاوی همچنین، کنترل گردش مایع لنفاوی و رساندن گلبولهای سفید را به قسمتهای مختلف بدن بر عهده دارند (مشابه گردش خون در رگها).. غدد لنفاوی در گردن، زیر چانه، زیر بغل و اطراف کشاله ران متمرکز شدهاند و ممکن است در صورتی که در حال مبارزه با عفونت در یکی از قسمتهای بدن باشند، متوجه متورم شدن این غدد شوید.
فیزیوتراپی غدد لنفاوی در تهران
لنف ادم یا ورم لنفاوی، بیماری است که با تجمع مایع لنفاوی در بدن، خود را نشان می دهد. به صورت کلی می توان گفت که تجمع مزمن و پیشرونده مایعات غنی از پروتئین در فضای بین یک سد ساختاری مانند دیواره سلول یا ساختار داخلی اندامها و … ، بیش از نیاز سیستم لنفاوی برای انتقال مایعات، سبب بروز ورم لنفاوی یا بیماری لنف ادم می شود. ورم لنفاوی میتواند در هر نقطهای از بدن از جمله بازو، دست، پا، صورت، گردن، دیافراگم قفسه سینه، حفره دهان و … ظاهر شود. برای تشخیص تفاوتهای لنف ادم از جمله عوارض روانشناختی، جسمی و اجتماعی، این بیمای در دو گروه لنف ادم ژنتیکی (اولیه) و لنف ادم اکتسابی (ثانویه)، طبقه بندی می شود.
لنف ادم اولیه (ژنتیکی) یک بیماری ارثی یا مادرزادی است که به دلیل جهش ژنتیکی، باعث بد شکلی در سیستم لنفاوی می شود. این نوع از بیماری لنف ادم به خودی خود شامل به سه دسته می شود:
1) لنف ادم مادرزادی که در بدو تولد وجود دارد و یا طی دو سال بعد از تولد مشخص میشود.
2) ورم لنفاوی که به واسطه ژنتیک در بلوغ اتفاق می افتد.
3) ورم لنفاوی که پس از سن سی و پنج سال خود به خود شروع می شود.
معمولا لنف ادم ژنتیکی نادر است؛ به گونهای که از هر صد هزار نفر، یک نفر را درگیر می کند. این نوع از لنف ادم، همراه با ناهنجاریهای مادرزادی که کمترین میزان شیوع را دارند، بروز کرده و سبب ورم در اندامها میشود. اما لنف ادم اکتسابی یکی از شایعترین علل ورم لنفاوی است و در یک جمعیت هزار نفری حداقل یک نفر را درگیر می کند.
علل بروز لنف ادم
شناسایی دلیل شیوع لنف ادم بسیار پیچیده است. پس از ابتلا به سرطان و اقدام برای جراحی، عوارض لنفاوی بافت نرم می تواند در طول هجده ماه پس از جراحی ایجاد شود. بنابراین جراحی انکولوژیک به جهت درمان بیماری سرطان ممکن است سبب بروز بیماری لنف ادم از نوع لنف ادم اکتسابی شود. سایر دلایل بروز لنف ادم اکتسابی غیر جراحی نیز شامل موارد زیر است:
1) ایجاد تومورهای مکرر یا بدخیم در غدد لنفاوی
2) ضایعات انسدادی در سیستم لنفاوی
3) عروق لنفاوی آلوده و آسیب دیده
4) استفاده از ترومبوز وریدی یا دلایل غیرانسدادی نارسایی مزمن
5) از بین رفتن عروق لنفاوی به دلیل بافت اسکار
6) دریافت شیمی درمانی و پرتودرمانی
7) افزایش شاخص توده بدن
8) وجود سلولیت و فعالیت بدنی کم
9) شایعترین علت لنف ادم اکتسابی (ثانویه)، بیماری فیلاریازیس است که در اثر عفونت ایجاد می شود.
علائم لنف آدم
علائم و نشانه های بیماری لنف ادم به دلیل وجود گرههای لنفاوی مختلف در سراسر بدن، بسیار متنوع است که شامل موارد زیر است:
1) تورم در اندامها از جمله بازو، دست، پا، پستان، قفسه سینه، شانه، لگن، کشاله ران، اندام تناسلی، صورت و داخل دهان که ممکن است در کل اندام یا فقط در قسمتهایی باشد. تورم به احتمال زیاد یک طرفه است، اما ممکن است در دو طرف نیز باشد.
2) دامنهی حرکتی محدود در مفاصل به دلیل تورم و تغییر
3) تغییر رنگ پوست و افزایش دمای محل آسیب دیده
4) احساس درد و ناراحتی مفاصل
5) سنگینی اندام
6) احساس سوزن سوزن شدن و سوزش
7) ریزش مو
8) سفت و ضخیم شدن پوست
9) اختلال خواب و عرق شبانه
10) مشکل در لباس پوشیدن
11) تکرار مکرر عفونت در اندام درگیر
علائم بیماری ورم لنفاوی در آب و هوای گرم، شدیدتر می شود. عوارض بیماری ورم لنفاوی نیز شامل سلولیت، عفونت های سطحی باکتریایی و قارچی و اختلال عملکرد شدید می شود. بیماری لنف ادم پس از جراحی نیز می تواند برآمدگی ناشی از تجمع مایعات زیر پوست، بافت مردگی و خون مردگی را سبب شود. ورم لنفاوی به عنوان یک بیماری مزمن که اثرات جسمی و روانی زیادی دارد، معمولا با سایر دلایل ورم و بزرگ شدن اندام اشتباه گرفته میشود. بنابراین تشخیص زود هنگام آن می تواند به انتخاب روش صحیح درمان کمک حیاتی کند. پزشک با معاینه فیزیکی و شناسایی علائم لنف ادم می تواند تا حد زیادی به تشخیص دقیق برسد. معمولا تصویربرداری برای تشخیص لازم نیست، اما میتواند برای تعیین نوع مداخله درمانی، کمک کننده باشد.
درمان غدد لنفاوی با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی لنف ادم و مشکلات غدد لنفاوی : متخصص فیزیوتراپی نقش مهمی در تیم درمانی بیماران دارای مشکلات غدد لنفاوی دارد و از نزدیک با بیمار کار کرده و برنامه درمانی خاصی را برای کنترل ورم و بازگشت فرد به فعالیت های نرمال هرروزه ترتیب می دهد. مراحل اولیه لنف ادم، وقتی ورم خفیف است، معمولاً با تکنیکهایی که سبب تحریک جریان لنفاوی می شود کنترل خواهد شد. تکنیکهایی مانند:
1) لباس‌ها و پوششهایی برای فشرده سازی عضو درگیر
2) ورزش
3) بالا نگه داشتن عضو آسیب دیده
متخصص فیزیوتراپی برای مشکلات حادتر غدد لنفاوی و ورمهای شدیدتر احتمالا از یک برنامهی درمانی به نام احتقان زدایی کامل برای بهبود جریان مایع لنفاوی استفاده کند، از جمله:
1) تخلیه دستی مایع لنفاوی که به شکل ماساژی سبک است.
2) یک برنامهی ورزشی شخصی سازی شده
3) بانداژ فشاری برای کمک به کاهش ورم
4) ارائهی اطلاعاتی دربارهی رعایت بهداشت پوست و ناخن جهت کاهش ریسک عفونت. فیزیوتراپیست با دقت سایز عضو درگیر شده را طی جلسات درمانی اندازه گیری می‌کند.
به محض این که سایز این عضو کاهش بیابد، فیزیوتراپیست به فرد کمک می کند خود مراقبتی را شروع کرده و موارد زیر را انجام خواهد داد:
1) تهیه برنامه ورزشی عاقلانه و ایمن برای فرد تا به تنهایی انجام دهد. این برنامه به فرد کمک می کند تناسب فیزیکی بدنش بدون کشش زود هنگام دست و پای درگیر شده افزایش یابد.
2) تعویض پوشش و لباسهای مخصوص فشار و مطمئن شدن از اندازه بودن آنها
3) آموزش فرد درباره نحوهی صحیح تغذیه، رسیدگی به پوست و ناخن که سبب کاهش ریسک عفونت می شود.
.